هر دستگاهي كه در اينترنت وجود دارد يا به آن متصل است يك شماره شناسايي منحصر به فرد دارد كه به آن آدرس IP يا شماره IP گفته مي شود.
IP چيزي مانند اين است: " 127. 55. 27. 216 " تركيبي از 4.3 ميليارد آدرس IP
همانطور كه در بالا ذكر شد آدرسهاي IP براي قابل فهم بودن افراد معمولاً به صورت دسيمال (ده دهي) بيان مي شوند كه با نقطه از يكديگر جدا شده اند. اما كامپيوتر ها با شكل باينري (دودويي) اعداد سروكار دارد و براي ارتباط با يكديگر آنرا در قالب صفر و يك بيان مي كنند مانند مثال زير:
11011000. 00011011. 00111101. 10001001
8تا 8تا 8تا 8تا
چهار عدد در يك آدرس IP اكت (به معناي هشتايي) ناميده مي شوند، چون هر عدد به تنهايي از 8 عدد باينري تشكيل شده است. با تركيب همه اعداد 32 عدد باينري خواهيم داشت. آدرس IP از اعداد 32 بيتي تشكيل شده است. كه هر كدام از 8 وضعيت مي تواند 0 يا 1 باشد. يعني براي هر هشتايي 2 به توان 8 تا، 256 عدد مخلتف را مي توان در نظر گرفت. پس هر عدد كه بين نقطه ها قرار مي گيرد مي تواند بين 0 ــ 255 باشد. با توجه به اين كه 4 عدد داريم كه با نقطه از هم جدا مي شوند مجموعاً 2 به توان 32 يا مجموعاً 4294967296 عدد منحصر به فرد خواهيم داشت.
در نتيجه در حدود 4.3 ميليارد عدد را مي توان براي آدرسهاي IP منحصر به فرد معين كرد البته با صرفنظر از تعدادي آدرس معين كه استفاده از آنها براي عموم محدود شده است. مثلاً آدرس IP به صورت 0. 0. 0. 0 براي شبكه default و آدرس 255. 255. 255. 255 براي broad cast رزرو شده اند.
تركيب اين اعداد فقط براي دادن يك شماره منحصر به فرد و شناسايي نيست بلكه براي ايجاد كلاسهايي است كه بتوان آنها را به يك شغل، دولت، منطقه خاص و غيره نسبت داد.
اعداد بين نقطه ها يا اكت ها (هشتايي) به دو قسمت تقسيم مي شوند. شبكه و هاست. اولين عدد بين نقطه ها مربوط به شبكه است. اين عدد براي شناسايي يك شبكه كه يك كامپيوتر به آن متصل است استفاده مي شود.
هاست (كه گاهي با نام Node شناخته مي شود) كامپيوتري كه واقعاً در شبكه وجود دارد مشخص مي كند. قسمت مربوط به هاست معمولاً آخرين عدد است.
5 كلاس IP به علاوه آدرسهاي خاص مشخص وجود دارد:
سه کلاسِ پایهایِ مختلفِ نشانیدهیِ آیپی، برای شبکههای بزرگ، متوسط و کوچک وجود دارد. کلاس A برای شبکههای بزرگ، کلاس B برای شبکههای متوسط و کلاس C برای شبکههای کوچک است.
علاوه بر این سه کلاس، کلاس D برای پخش چندگانه، ارسال اطلاعات به گروهی از رایانهها، و کلاس E برای کارهای جستجو وجود دارند. برای شرکت در پخش چندگانهٔ آیپی، مجموعهای از رایانههای میزبان باید بر سر استفاده از آدرس پخش چندگانه، به طور مشترک توافق داشته باشند. پس از تشکیل گروه پخش چندگانه یک کپی از هر بستهٔ اطلاعاتی فرستاده شده به نشانی پخش چندگانه به هر رایانهٔ میزبان در مجموعه تحویل میگیرد.
بنابراین نخستین 4 بیت (از سمت چپ) آدرس IP کلاس آن را مشخص میکند. همچنین اگر نمایش نقطهدار را در نظر بگیریم از روی مقدار دهدهی بایت اول کلاس آن تشخیص داده میشود.
کلاس طول بر حسب بیت شروع پایان CIDR subnet mask
Class A 0 0.0.0.0 127.255.255.255 /8 255.0.0.0
Class B 10 128.0.0.0 191.255.255.255 /16 255.255.0.0
Class C 110 192.0.0.0 223.255.255.255 /24 255.255.255.0
[[Class D [[multicast 1110 224.0.0.0 239.255.255.255 /4 Not Defined
[[Class E [[reserved 1111 240.0.0.0 255.255.255.255 /4 Not Defined
كلاس A: اين كلاس براي شبكه هاي خيلي بزرگ است. مانند يك كمپاني عظيم بين المللي كه داراي يك شبكه بزرگ است. آدرسهاي IP كه اعداد اول آنها (اولين اكت) از 1 تا 126 باشد قسمتي از اين شبكه هستند. سه عدد بعدي براي شناسايي Host به كار مي روند. اين بدان معناست كه 126 شبكه كلاس A وجود دارند كه هر كدام 16777214 هاست و مجموعاً 2 به توان 31 آدرس IP منحصر به فرد مي توان ساخت. اما نيمي از اين تعداد آدرس IP قابل دسترسي است. در شبكه هاي كلاس A اولين عدد باينري هميشه صفر است.
آدرس خود يا loopback: اين آدرس IP عبارتست از 127. 0. 0. 1 با اين آدرس IP يك كامپيوتر مي تواند پيغامي را براي خودش ارسال كند. اين آدرس معمولاً براي عيب يابي شبكه و تست كردن آن استفاده مي شود.
default network: يا شبكه پيش فرض كه آدرس IP آن 0. 0. 0. 0 است.
اصولاً در سامانهٔ آیپیدهی به مشترکان، آیپیها به صورت تعدادی که توانی از عدد ۲ باشد (۲، ۴، ۸، ۱۶، ۳۲، ۶۴ و ۱۲۸) دستهبندی میشوند. لازم به ذکر است که در هر دستهٔ آیپی اختصاص داده شده به مشترک آیپیهای اول و آخر بر اساس استاندارد معمولاً غیر قابل استفاده است و از باقیماندهٔ آیپیها میتوان در شبکهٔ محصورشده استفاده کرد. به عنوان مثال در یک کلاس هشتتایی، حداکثر شش نشانی آیپی قابل استفاده است.
آیپی خصوصی
برای جلوگیری از هدردهی آیپی در هر کلاس، یک محدودهٔ آیپی برای شبکههای خصوصی (مانند شبکهٔ داخلی ادارات و شرکتها) در نظر گرفته شدهاست که عبارت است از:
رنج آی پی تعداد آدرسها کلاس CIDR block
24- 10.0.0.0–10.255.255.255 16,777,216 Single Class A 10.0.0.0/8
20- 172.16.0.0–172.31.255.255 1,048,576 16 contiguous Class Bs 172.16.0.0/12
16- 169.254.0.0–169.254.255.255 65,536 Single Class B 169.254.0.0/16
16- 192.168.0.0–192.168.255.255 65,536 Single Class C 192.168.0.0/1
برای اتصال یک شبکهٔ خصوصی به اینترنت از پروتکل NAT استفاده میشود به این ترتیب که نشانی خصوصی به یک یا چند نشانی منحصربهفرد عمومی ترجمه میشود.
يافتن آدرس IP
هر بار که يک کامپيوتر به کامپيوتر ديگري متصل مي شود، حداقل اطلاعاتي که بايد به آن بدهد آدرس IP خود است؛ بنابراين يافتن IP کسي که به دليلي قصد اتصال به رايانه شما را داشته است نه تنها غير قانوني نيست بلکه يک موضوع کاملاً طبيعي است.آیپی ایستا و پویا
(استاتیک و داینامیک)
آیپی پویا با هر بار وصلشدن به شبکهٔ داخلی و یا اینترنت تغییر میکند. اما آیپی ایستا (Static) اینطور نیست. آیپی پویا (Dynamic) در هر شبکه توسط کارساز پروتکل پیکربندی پویای میزبان (DHCP Server) به رایانهها در شبکه اختصاص داده میشود. یعنی وقتی شما به اینترنت و یا شبکهٔ داخلی وصل میشوید، کارساز پروتکل پیکربندی پویای میزبان به شما یک نشانی آیپی اختصاص میدهد.
DHCP Server میتواند یک سرویس در سیستمعاملهای سرور باشد یا یک قطعهٔ سختافزاری مانند مسیریاب (Router) و یا نقطهٔ دسترسی (Access Point) در شبکه باشد.
برای دیدن نشانی آیپی رایانهٔ خود میتوان از برنامه winipcfg.exe (در ویندوز ۹۵ و ۹۸ و ME) یا ipconfig.exe (در ویندوز ۲۰۰۰ و XP) کرد. در لینوکس یا یونیکس (یا سیستمهای مبتنی بر آنها) نیز میتوان از دستور ifconfig استفاده کرد.
در حال حاظر 2 نسخه آیپی درحال استفاده می باشد : آیپی نسخه 4 و آیپی نسخه 6 که هر یک نشانی آیپی را به روش متفاوتی ارائه می نمایند.
آی پی ورژن 6 - IPv6 (به نقل از وبسایت نارنجی)
فرمت فعلی آدرس های اینترنتی به شکل a.b.c.d می باشد، که هر کدام از این جایگاه ها می تواند عددی بین ۰ تا ۲۵۵ باشد. با این حساب، اگر آدرس های غیر قابل استفاده و آدرسهای جدا شده در استانداردهای RFC را از این تعداد کم کنیم، چیزی حدود 4.3 میلیارد آدرس آی پی خواهیم داشت.
در سال ۱۹۸۳ زمانی که اولین استانداردهای آی پی ورژن ۴ تهیه می شد کسی حتی فکرش را نمی کرد که این آدرسها روزی به پایان برسند. اما در اواخر سال ۲۰۱۰ بود که آدرسها رو به پایانی گذاشت و جامعه جهانی خود را برای انتقال به آی-پی های ورژن جدیدتر یا همان IPv6 آماده کرد.
در تاریخ 2012.6.6 به طور رسمی استفاده از آدرس آی پی ورژن شش یا IPv6 در دنیا آغاز شد.
شاید با خود بگویید که این تعداد کاربر اینترنتی که وجود ندارد که این 4.3 میلیارد آدرس پایان یافتنی باشند. اما مساله اینجاست که دنیا با داشتن 2.5 میلیارد کاربر اینترنتی هم اکنون بیش از ۱۱ میلیارد دستگاه متصل به اینترنت دارد. این روزها همه چیز به اینترنت وصل می شود، از کامپیوتر و لپ تاپ و گوشی موبایل گرفته تا یخچال و ماشین و ساعت های مچی.
مصداق همین موضوع را می توان در سیستم شماره تلفن های شهر تهران یافت. چند سال پیش به سبب اینکه تعداد شماره های در دسترس برای تلفن های ۷ رقمی، تعداد محدودی بود، شرکت مخابرات استان تهران مجبور به افزایش تعداد ارقام شماره های تلفن به ۸ رقم شد.
چه تعداد آدرس در IPv6 در دسترس خواهد بود؟
شاید اعلام کردن و یا خواندن این عدد سخت باشد، ولی بهتر است مقایسه کنید که تعداد آدرسهای در دسترس برای IPv4 و IPv6 چقدر با هم متفاوت است!
IPv4 : 4,300,000,
IPv6 : 340,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000
همانطور که می بینید فعلا می توانیم بر روی آدرسهای جدید حساب باز کنیم، البته به شرطی که سالهای آینده پای سیارات دیگر و موجودات ساکن آنها به میان نیاید!
چه زمانی به آدرس های جدید منتقل می شویم؟
در تاریخ 2012.6.6 دنیا تصمیم گرفت تا به سمت آدرس های جدید حرکت کند و گوگل، فیسبوک، یوتوب، یاهو و دیگر شرکت های بزرگ سرورهای خود را به آدرس های جدید منتقل کردند. البته شایان ذکر است که انتقال به آدرس های جدید چند سالی زمان می برد، زیرا هنوز تعداد زیادی از دستگاه ها با آدرس های ورژن ۴ کار می کنند و بعضی ها هم کلا از سیستم جدید آدرس دهی پشتیبانی نمی کند.
همچنین ۱۰۰ شرکت تولید کننده تجهیزات شبکه از این به بعد ورژن جدید IP را به عنوان یک جز همیشگی دستگاه هایشان به حساب میاورند.
توضیح اینکه آدرس های ورژن ششم چگونه کار می کنند و از چه ساختاری استفاده می کنند، در قالب این مطلب نمی گنجد و شما می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر به این صفحه مراجعه کنید :
http://en.wikipedia.org/wiki/IPv6
فقط بدانید که از به بعد به جای دیدن آدرس هایی به شکل قدیم، آدرس ها را اینگونه خواهید دید:
2001:0db8:85a3:0000:0000:8a2e:0370:7334